Türkiye’de 2012 Yılına Kadar Yapılmış Engellilik Çalışmaları Üzerine Bir Derleme
Engellilik konusunda 2012 yılına kadar gerçekleştirilen çalışmaları derlemeyi amaçlayan bu çalışma Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Burcu ve Sosyoloji lisans öğrencileri Asuman Yılmaz ve Duru Üzer tarafından yapılmıştır.
Türkiye’de 2012 yılına kadar engellilik alanında yapılmış akademik çalışmaların (makale, kitap, kitap bölümü, tezler) ve projelerin derlendiği bu çalışmada, akademik araştırmalar, makaleler, kitaplar, kitap bölümleri ve tezler olarak sınıflandırılmıştır. Tezler ise, kendi içinde eğitim, fen, sağlık ve sosyal alanlarda yapılmış tezler olarak derlenmiştir. Ayrıca engellilik konusunda resmi kurumlar, üniversiteler, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleri tarafından gerçekleştirilen projeler de bu derleme çalışmasının içine dahil edilmiştir.
Bu çalışmada engellilik konusundaki makaleler 1976 yılına kadar dayanmaktadır. Makaleler engellilik türlerine göre derlendiğinde, zihinsel engelliler konusunda toplam 58, bedensel engellilik konusunda toplam 17, görme engellilik konusunda toplam 9 ve işitme engellilik konusunda toplam 24 makaleye ulaşılmıştır. Ayrıca engellilik konusunda genel kapsamda incelemeler yapan makalelerin toplam sayısı ise 111’dir. Dolayısıyla 1976-2012 yılları arasında engellilik konusunda ulaşılan toplam makale sayısı 219’dur. Çalışmada en eski olarak ulaşılan 1971 yılında yayınlanmış konuşma engelli çocuklarla ilgili olan kitapla birlikte toplam 30 kitap ve kitap içinde bölümlere ulaşılmıştır. Eğitim alanında toplam 163 teze ulaşılmıştır. Bu tezlerin en eskisi 1999 yılında yapılmış olan zihinsel, görme ve işitme engelli çocukların eğitimi ile ilgili tezdir. Fen alanında en eskisi 1988 yılında yazılan zihinsel engellilere yönelik tezle birlikte toplam 86 teze ulaşılmıştır. Sağlık alanında yazılan tezler 1980 yılına kadar dayanmakla birlikte toplam 216’dir. Sosyal alanda yazılmış tezler ise en eskisi 1986’ya dayalı olan toplam 334’dür. Türkiye’de 1980-2012 yılları arasında toplam 799 tez çalışmasına ulaşılmıştır. Türkiye’de tamamlanmış veya bazıları halen devam etmekte olan engellilik konulu projeler incelendiğinde, resmi kurumlarca toplam 87, sivil toplum örgütlerince toplam 52, üniversitelerce toplam 116, valiliklerce toplam 6, belediyelerce toplam 72 projeye ulaşılmıştır.
Faydalanılan web siteleri:
Hacettepe Üniversitesi Engelliler Araştırma ve Uygulama Merkezi, http://www.engelsiz.hacettepe.edu.tr/yayinlar.shtml
Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/173/Projeler
Tübitak ULAKBİM, http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/
YÖK Tez Merkezi, http://tez2.yok.gov.tr/